Let op beste lezer: Deze pagina kan een mooie toegevoegde waarde op het boek zijn: alle daadwerkelijk beelden van het verhaal. Maar wellicht wil je het verhaal eerst zelf beleven tijdens het lezen. Dan wil je hier stoppen met lezen / scrollen en kom je hier pas weer terug als het boek uit is, om te zien of jouw beeld een beetje aansluit. Hieronder bijvoorbeeld de bibliotheek van het Clementinum uit hoofdstuk III, maar wil je dat al weten?
De kaart van Galilei
Niet alle steden die belangrijk waren in het leven van Galilei komen voor in het boek. Toch laat ik van beiden een indruk zien, zodat je zelf kunt kiezen.
Betreft de andere steden: Hij is geboren in Pisa, demonstreerde zijn telescoop op de Campanile in Venetië, stond terecht voor de inquisitie in Rome en mocht (verplicht) bij een vriend in Siena verblijven voor hij zijn huisarrest in Arcetri doorbracht tot aan zijn dood in 1642.
Galilei is zelf nooit in Middelburg, Leiden of Den Haag geweest, maar het blijken wel belangrijke plekken in zijn leven en zijn daarom onderdeel van dit boek.
Een verhaal in 3 landen
Het verhaal speelt zich vooral af in Italie, maar het begint en eindigt in Nederland (of Holland zoals het toen heette). Ook Praag speelt een belangrijker rol. Dit is een lange pagina met foto’s van de in het boek voorkomende locaties, achtereenvolgens in:
• Italië: Padova, Florence, Arcetri, Venetië, Pisa, Siena
• Tsjechië: Praag
• Nederland: Den Haag, Leiden, Middelburg
Padova – Italie
Padova – Palazzo Bo met Aula Maga en het Medisch Theater
Palazzo Bo in Padova, Italie. De universiteit van 800 jaar oud waar Galilei 10 jaar les heeft gegeven in de mathematica. De Universiteit van Padova is niet opgericht door een koning of bisschop, maar door de professoren en studenten zelf. Het begint meteen met een erg uitgebreide set aan foto’s. Omdat Galilei later aangeeft dat zijn tijd in Padova de gelukkigste van zijn leven was, krijgt het de aandacht die het verdient.
De Aula Magna
The great hall / Aula Magna: wat indrukwekkend. 600 studenten pasten hierin als Galileo sprak… Prachtige ruime zaal waar je jezelf zo 400 jaar terug in de tijd waant.
De Katheder van Galilei
De studenten wilden Galileo goed horen en zien en dus gaven ze hem dit ‘podium’ om les te geven in ’the great hall’. De vrijheid waarmee de universiteit toen is opgericht heeft het lang kunnen behouden.
“Hij kwam in beweging in de richting van de kansel. De trap was laag en breed, de tredes glad geworden door generaties die ergens hoger wilden staan om beter gezien te worden, of beter te zien. Vincent legde zijn hand op de lessenaar. Niet plat, niet bezitterig, maar als een vraag. De koelte van het hout schoot via zijn vingertoppen in zijn huid, alsof hij de schaduw eruit optilde. “Niet aanraken alstublieft,” kuchte iemand zacht van beneden – de suppoost, vermoedelijk.” (Hoofdstuk I)
De Medische Arena
De universiteit van Padova is ook bekend om de medische arena die zich nog bevindt in Pallazo Bo. Hier stonden honderden medische studenten van boven naar beneden te kijken hoe hun professoren een lichaam ontleedden bij kaarslicht.
De trap en het briefje
Ik denk meer in beeld dan in tekst. Dit is de trap in Palazzo Bo waarop Vincent in het verhaal het gevonden briefje laat zien aan Sienna.
“Je hebt het briefje bij je?” vroeg Sienna. Ze had de vraag willen bewaren voor later, maar het voelde onjuist om het te laten hangen. Vincent knikte en haalde zijn rugtas naar voren. “Ho, niet hier” zei Sienna, hielp Vincent met zijn rugzak en nam hem mee naar het de nog lege binnenplaats van het Palazzo Bo. De Aula Magna was nog niet open voor bezoek. Zittend op de fraaie trap nam Vincent weer de controle over zijn rugzak.” (Hoofdstuk III)
Padova – Galileo’s huis [ Komt niet voor in het verhaal ]
Het huis waar Galileo woonde met zijn vriendin en buitenechtelijke kinderen én inwonende studenten om alle kosten te dekken.
Florence – Italie
In Florence gebeurt veel als het om Galilei, maar ook om het verhaal gaat. Daarom voor de context even een schematisch kaartje met de belangrijkste plaatsen, zodat je in ieder geval een indruk hebt. Hierin is ook het klooster aangegeven waar de schrijver een week aan het boek heb gewerkt: Hij wilde beleven hoe Maria Celeste geleefd moet hebben, al was het dan 400 jaar later. Ook de beste broodjeszaak van Florence is aangegeven op de kaart.
Uffizi Museum – Florence
Een van de mooiste musea ter wereld, met onder andere de Venus én de Lente van Botticelli, maar ook de Heilige Familie, een van de mooiste schilderijen (het ronde schilderij op de foto links onder.) Op de foto rechtsonder bevindt zich het terras van het restaurant van het museum, boven op de loggia: vanaf het plein niet te zien, maar daarboven een prachtig uitzicht op Palazzo Vecchio en het plein. Na lang zoeken in het museum namen Sienna en Vincent hier even een pauze:
“De galerij beneden was inmiddels gesloten. De dag had zich uitgerekt tot uren van zoeken. Die paar uurtjes slaap die ze zichzelf slechts hadden gegund in de nachttrein, begonnen hun tol te eisen. Hun voetstappen waren moeizaam en slepend geworden in de eindeloze zalen van het Uffizi. Ze hadden zich bewogen van zaal naar zaal, van Botticelli’s zachte gezichten tot Bronzino’s koele hofportretten, maar nergens dook ook maar een hint van Viviani’s boodschap op.” (Hoofdstuk VII)
Basilica di Sante Croce – Florence
Galilei had ruzie met de paus en werd eigenlijk gezien als ketter door zijn nieuwerwetse ideeën. Door zijn beroemdheid (toen al) heeft hij de brandstapel kunnen voorkomen, maar aanvankelijk kreeg hij geen mooie begraafplaats: in een klein kapelletje werd hij aanvankelijk begraven en in 1737 kreeg hij een praalgraf in de Santa Croce zelf, tegenover Michelangelo. In het graf ligt ook zijn lievelingsdochter Maria Celeste. Eindelijk weer samen…
“Viviani bedoelde dit,” zei hij, zeker van zijn conclusie.Maar Sienna schudde haar hoofd. Niet fel, maar traag, alsof de waarheid haar dwong tot zachtheid. Een klein glimlachje erbij. Ze deed een stap naar voren, haar vingers gleden over de gladde rand van het witgouden reliëf. De kou van het marmer kroop in haar huid, alsof het graf zelf weigerde warmte te geven. “Dit is gebouwd in 1737,” zei ze zacht. Haar stem klonk vreemd in de stilte, alsof ze een geheim prijs gaf dat niemand anders mocht horen. “Meer dan negentig jaar na zijn dood.” (Hoofdstuk IX)
De kleine kapel in de Santa Croche – Florence
De kapel zit in een hoekje van de kerk en wie het niet weet loopt er zo voorbij. Hij ligt immers prominent met zijn dochter in het middenchip van de kerk. Maar hier is hij aanvankelijk begraven. Zijn kist was ingemetseld in de muur waar nu de buste hangt. Toen de schrijver bij de toezichthouders vroeg of hij erheen mocht reageerde de man “Aha, U kent de geheimen van deze kerk!”
“Geen bezoekers hier. Geen gefluister van gidsen, geen zachte klik van camera’s. Alleen stilte. Hier gold niet de pracht van het grote middenschip, noch de bombast van marmeren praalgraven. Hier was enkel bescheidenheid, bijna nederigheid. Een kleine kapel, afgesneden van de grote stroom van bezoekers, waar licht slechts mat binnenviel door een smal glas-in-loodraam. Dat licht viel op een kleine houten bank, verweerd en scheef, de nerf dof geworden door talloze knieën en handen die steun hadden gezocht.” (Hoofdstuk IX)
Biblioteca Nazionale Centrale di Firenze – Florence
Hier liggen zijn manuscripten, heel veel correspondentie en de eerste boeken van Galilei. In de rechtertoren zie je een beeld van hem.
De schrijver is lid geworden van de bibliotheek en met hulp van het NIKI instituut in Arcetri kreeg hij toegang tot de oude materialen. Zo heeft hij daar (en in Leiden) een origineel ingezien van de Astronomicum Caesareum dat in hoofdstuk II wordt vernoemd. Allemaal zelf opzoeken in hele oude indexen, aanvragen, wachten en inzien in een speciale leeskamer…
Alle correspondentie staat in mooie oude boeken, allemaal handgeschreven. En er is veel: Hier wijst de schrijver een van de laatste brieven aan die Maria Celeste aan haar vader schreef.
Hieronder twee van de briefwisselingen tussen Galilei’s tussenpersoon Elie Diodiati in Parijs en Louis Elsevier die uiteindelijk – zeer illegaal – Galilei’s laatste boek heeft uitgegeven in Leiden in 1638.
Galilei Museum – Florence
In Florence zijn nauwelijks souvenirs van Galilei te vinden dus, maar gelukkig heeft de astronoom wel een eigen museum. Hier vind je zijn telescopen, schetsen, gereedschappen en zelfs een van zijn vingers en een tand. (Deze hebben ze bij zijn herbegraving naar het middenschip van de Santa Croche in 1737 ‘veilig gesteld’. In Palazzo Bo in Padova ligt ook nog een nekwervel tentoongesteld.) Er liggen ook wat meer voor de hand liggende bewijsstukken van zijn enorme kennis en kunde. Hieronder drie van zijn boeken en reproducties (?) van zijn eerste telescopen, veilig achter glas.
“Met zijn witte handen tilde hij de stolp voorzichtig op. “Recht, recht omhoog”. Ook zij had haar witte handschoenen aan en begeleidde de stolp tot naast de sokkel. “We zijn knettergek.” zei Finn. “Het moet maar even.” zei Sienna. “No guts, no glory. Twee minuutjes en dan snel weer terug zetten. Alles of niets!.” (Hoofdstuk VI)
Huis van Viviani – Florence
Viviani was een toegewijde leerling en biograaf van Galilei. Hij verzorgde hem zijn laatste jaren in Arcetri toen Galileo bedlegerig en blind was. Hij heeft op zijn huis plaquettes laten maken toegewijd aan zijn leermeester. Wellicht zie jij hier aanwijzingen op voor de speurtocht van Sienna en Vincent…
“Viviani woonde hier tot zijn dood,” fluisterde Sienna. Haar stem klonk eerbiedig, bijna plechtig. “En na Galilei’s overlijden was híj het die zijn nagedachtenis beschermde. Hij liet deze plaquettes aanbrengen. Niet om zichzelf, maar uit eerbied voor zijn meester.” (Hoofdstuk VIII)
Palazzo Vecchio – Florence
Galilei gaf les aan Cosimo II, dat zal vooral in Pisa zijn geweest. Maar met de Medici als zijn grootste fans en financiers (Hij was de wiskundige van de staat) heeft hij ook gewerkt en verhaald in de paleizen van de Medici: Palazzo Vecchio en Palazzo Pitti. Er zijn niet echt verwijzingen te vinden in het paleis zelf, maar een kleine indruk hoort erbij.
Palazzo Pitti – Florence
Het andere paleis van de Medici’s dat via een gang verbonden was met Palazzo Vecchio: een gang van enkele honderden meters die onder andere over de Ponte Vecchio en het Uffizi liep, om zo onder andere de pest te vermijden die toen regelmatig heerste. Ook in dit paleis heeft hij gewerkt. Galilei had een huis op nog geen 200 meter van het paleis.
Huis nabij Palazzo Pitti – Florence
Samen met zijn zoon kocht Galilei dit huis nabij Palazzo Pitti. Hij zou echter vaak bij zijn vrienden in het centrum van de stad hebben verbleven. Die ladder is het familiewapen van de Galileis.
Arcetri – Italie
Huis van Galilei – Arcetri
Dit is het huis waar Galilei huisarrest had tot aan zijn dood. Hier is de schrijver twee keer geweest, maar kon steeds niet binnen. Nu is het al een tijd gesloten in verband met verbouwingen. Die gaan op zijn Italiaans, dus dat kan nog wel even duren. Je kunt er zelfs een privé rondleiding aanvragen via de Universiteit.
“De poort kraakte nauwelijks toen de opzichter hem van het slot haalde. Een magere man, stukken zomerbruin in zijn gezicht, het haar naar achteren geveegd met water of zweet. “Buonasera,” zei hij kort en vragend.” (Hoofdstuk X)
Trattoria Omero – Arcetri
De laatste hoofdstukken van het boek spelen zich af in Arcetri. Onder andere in Trattoria Omero dat recht tegenover het huis van Galilei staat: links zie je de poort naar Galilei’s huis, zo dicht bij.
“Ze stapten het restaurant binnen, en terwijl ze een tafeltje zochten, besefte Sienna dat dit moment niet het einde van hun zoektocht was, maar een omslagpunt. De tijd van gevolgd worden was voorbij. De tijd van dragen begon. Ze gingen zitten en kregen direct water. “Bekijk jij de kaart alvast en kies iets gezonds, voor je moeder”, knipoogde Sienna.” (Hoofdstuk X)
Klooster San Mateo – Arcetri
Omdat beide dochters buiten een huwelijk met Maria Gamba zijn geboren, waren ze ‘onhoudbaar’ (schande) en zo eindigden ze in het klooster. Galilei steunde hen en het klooster zoveel hij kon. Hij heeft veel gecorrespondeerd met zijn oudste dochter Maria Celeste: 124 brieven van haar naar haar vader zijn bewaard gebleven. Hier is de nalatenschap van Galilei netjes zichtbaar op de panden. Hoewel het niet helemaal de bedoeling is, heeft Bas aangeklopt en werd netjes binnen gelaten. Hij kreeg even later zelfs een kleine rondleiding, van een monnik die wel engels kon. Hij legde de schrijver ook uit dat dit deel in 1960 opnieuw is gebouwd. Het stuk ernaast is nog origineel.
“U bent gekomen.” Geen vragen. Geen uitleg. Alleen dat. Sienna voelde hoe haar keel droog werd. Ze wilde iets zeggen, maar de woorden bleven steken. Er was niets uit te leggen. Hij wist. Vincent keek verbaasd van de man naar Sienna, en weer terug. “Hoe… bedoelt u?” begon hij, maar de monnik hief zijn hand licht op. Een gebaar dat hen tot stilte maande, zonder dwang. “Niet alles vraagt om een sleutel,” zei de monnik. “Sommige deuren openen zich… door tijd.” (Hoofdstuk XIII)
Onderstaande foto’s lijken net aan beide kanten van de straat genomen, maar op beide foto’s in hetzelfde originele gedeelte te zien. De afbrokkelde poort hoort er ook bij. Dit alles op 300 meter van hun vader, die ze zo vaker kon bezoeken en dan door een speciaal praat-luikje kon praten en eten brengen, want ze hadden het niet breed die nonnen. Dit is mooi te lezen in het boek van Dava Sobel: De dochter van Galilei.
Zie hoe het glas-in-lood de mooie relatie tussen de non en haar beroemde vader weergeeft. De schrijver had niet de tijd genomen om de foto zelf goed te nemen en komt daarom van deze uitgebreide site over het leven van Galilei
Venetië – Italie
Venetië – La Campanile
Op de Campanile op het San Marco plein heeft Galilei aan de Doge van Venetië laten zien waartoe ‘zijn’ telescoop in staat was; vooral voor oorlogstoepassingen erg handig. En dus werd zijn salaris verdubbeld en zijn positie als professor in Padova verstevigd. Op het 60 meter hoge uitkijkpunt van de 100 meter hoge toren vind je ook de plaquette om ons daaraan te herinneren. De toren geeft een prachtig uitzicht op het paleis van de doge, de machthebber van Venetiaanse Republiek.
Pisa – Italië
Dom van Pisa
Er is geen concreet bewijs meer van te vinden, maar het staat wel op de plaquette, dat Galilei proeven vanaf de toren van Pisa heeft gedaan: een kanonskogel en een geweerkogel (zelfde materiaal, zelfde vorm, alleen ander gewicht) vanaf de top laten vallen om aan te tonen dat ze tegelijk beneden zouden zijn. Om aan te tonen dat gewicht geen effect heeft op valsnelheid (in een vacuüm.)
De onderste twee foto’s zijn van de Dom zelf en de originele lamp die daar vroeger gehangen zou hebben: toen hij de lamp door de wind zag bewegen, begon hij na te denken over de slinger en kwam erachter dat een slinger evenveel tijd gebruik voor een korte en een lange uitslag. Die lamp hangt nu in de Campo Santo Monumentale (overdekte begraafplaats), naast de Dom.
“Tijdens een mis in de kathedraal van Pisa gebeurde iets dat hem blijvend zou tekenen. Terwijl de wierook omhoog kringelde en de zang zich door de ruimte verhief, zag hij een zware bronzen lamp zacht heen en weer zwaaien aan een lange ketting. De meeste gelovigen keken omhoog in devotie. Galileo keek omhoog als waarnemer. Hij begon te tellen: eerst met zijn adem, toen met de hartslag in zijn hals Tot zijn verbazing duurde elke slag even lang, of de boog nu groot was of klein. De lamp werd een klok. Zijn hartslag een instrument. ” (Context over de persoon Galilei, achterin het boek en op deze site)
Huis van zijn vader – Pisa
Nog voor Galileo werd geboren zou Vincenzo hier gewoond hebben, in het oude centrum van Pisa.
Geboortehuis – Pisa
In dit huis, dat van de familie van zijn moeders kant was, is Galilei geboren op 15 februari 1564.
Doopkerk – Pisa
Niet in de Dom van Pisa, maar in dit kleine kerkje, is Galileo gedoopt. Het ligt vlak bij zijn geboortehuis.
Werkplek in het paleis van de Medici’s – Pisa
Galilei is in Pisa geboren en ging er naar de universiteit. Na 4 jaar heeft hij de opleiding echter verlaten om er later toch als professor in de wiskunde terug te keren. Daarna ging hij aan de slag in Padova. Toen hij werd aangenomen door de heersers van Toscane, de familie de Medici, werkte hij ook in hun paleis in Pisa.
Siena – Italie
Palazzo delle Papesse – Siena
Kardinaal Picolomini was een ‘fan’ van Galilei en met zijn invloed op de inquisitie (en de beroemdheid van Galilei, hij was toen al 69), kreeg hij het voor elkaar dat het geen cel werd, maar verblijf in zijn paleis. Een prima en fijn tussenstation op weg terug naar Florence waar de pest heerste. Hij heeft hier minstens een half jaar verbleven tijdens en na de rechtszaak. Aanvankelijk betaalde een andere vriend – de Groothertog van Toscane – de rekening, maar toen die daar onder druk van de kerk mee stopte, nam Picolomini de kosten van het verblijf van zijn vriend met liefde zelf. Iemand van de dezelfde kerk die hem vervolgde nota bene…
Zie op de tweede foto hoe de dom van Siena op een steenworp afstand ligt. In die kerk kun je ook de bibliotheek van Picolomini bezoeken als je een bezoek brengt aan de kerk. Hij werd later zelfs paus en is daar begraven. Het duurde honderden jaren voor de kerk terug kwam op haar eigen ‘wijsheid’ en Galilei in het gelijk stelde en zijn boeken van de lijst van verboden boeken haalde.
Praag – Tsjechië
Clemtinum Bibliotheek – Praag
Niet alleen het Clementinum is prachtig in Praag, maar ook het Strahov klooster heeft een prachtige bibliotheek. Johannes Kepler zal er vast ook geweest zijn, maar hij werkte in het Clementinum. Aanvankelijk samen met de grote Deense astronoom Tycho Brahe. Daarna werkte hij nog enkele jaren alleen voor de keizer. Kort na zijn anagrammen-correspondentie met Galilei ging hij terug naar Linz in Duitsland. Wat een prachtige werkplek had Johannes Kepler daar in Praag.
“Ze passeerden de entrée van de prachtige bibliotheek waar het Clementinum zo om bekend staat. Hij kende de plaatjes, maar nu kon hij het voor het eerst zelf, met eigen ogen, zien. Vincent keek Sienna in de loop vragend aan. Die schudde haar hoofd op een neer met een blik van “Nu even niet Vincent, we zijn hier voor een hoger doel en dat weet je best.” (Hoofdstuk III)
Kepler en de banen van Mars
Kepler was ook een groot astronoom. Heeft ook veel van zijn ontdekkingen beschreven in boeken zoals ‘Astronomia Nova’. Een Duitse Universiteit is al bijna 100 jaar bezig om al zijn werken te bundelen. Kepler zag dat Mars niet altijd even dichtbij stond en hij was ruim 400 jaar geleden zelfs in staat om de baan van die planeet mooi te illustreren. (Illustratie overgenomen uit Astronomia Nova van Johannes Kepler)
Clementinum Toren – Praag
Het Clementinum is een enorm complex midden in het centrum van Praag. Via de prachtige middeleeuwse Karelsbrug loop je naar het kasteel en het Strahov Klooster. De toren waarin Brahe en Kepler werkten kun je ook bezoeken: het geeft een mooie indruk van hoe de heren er vroeger gewerkt moeten hebben.
“Urenlang zat Kepler zo, gebogen over de tafel, de kaars half opgebrand, de lucht zwaar van inkt. De zinnen werden kleiner, de letters slordiger. Zijn hoofd tolde. Hij dacht in cirkels, en in die cirkels lekte het licht weg. Hij hield op. Legde de pen neer. Legde zijn hand op het papier. Zijn vingers trilden. Hij las nog één keer. Nog één. De woorden bleven zwijgen. Hij voelde de nederlaag als iets lichamelijks, een gewicht op zijn borst. Niet de frustratie van een mislukte berekening, maar iets diepers: de erkenning dat er grenzen zijn aan begrip.” (Hoofdstuk IV)
Den Haag – Nederland
Louwman Museum – Den Haag
Evert Louwman is een bekend autoliefhebber en als vermogend man heeft hij een prachtig museum neergezet in Den Haag. De schrijver bezocht het eerst speciaal voor het telescopen museum dat zijn broer Peter daar heeft gevestigd op de eerste verdieping van het Museum. Peter ging over de agrarische tak van het Louwman imperium en is na zijn pensioen actief verder gegaan met de telescopen. De schrijver heeft hem daar leren kennen en ze hebben veel over en weer gemaild over astronomische zaken, maar ook over hun gezamenlijke liefde Italie. Helaas is Peter Louwman een tijd geleden op hoge leeftijd gestorven.
Het telescopenmuseum van Peter Louwman- Den Haag
Hier ligt de nieuwsbrief die het koningshuis toentertijd uitgaf: hier wordt voor het eerst het bestaan van een Telescoop genoemd, uitgevonden door Hans Lipperheij uit Middelberg. Ook de demonstratie en reactie van Spinola worden beschreven. Er is een mooi boekje over te koop in de souvenirwinkel van het museum.
“Precies wat je niet hoort te doen in een museum was nu toch aanstaande. Hij ging met zijn witte handen voorzichtig over naar de telescoop. Op zoek naar een oneffenheid, iets wat er niet hoorde. Maar hij vond niets. Hij keek over zijn schouder. Niemand. Terwijl hij op zijn lip beet nam Finn de kijker uit de standaard. Heiligschennis, maar het moest even.” (Hoofdstuk V)
De nieuwsbrief van prins Maurits
Het allereerste bewijs van het bestaan van de telescoop, nog immer bewaard gebleven door de inzet van Peter Louwman.
Mauritstoren – Den Haag
Het overheidscomplex wordt al jaren verbouwd, dus het was niet mogelijk om mooie foto’s te maken, maar je ziet dat het nog dezelfde toren is als 400 jaar geleden. De foto van de oude illustratie is in het Louwman Museum gemaakt.
“Spinola had zwijgend gekeken, de handschoen strakgetrokken met duim en wijs. Hij tilde zijn kin een fractie en liet zijn Nederlands de beleefdheid dragen. “Prins,” zei hij, “als zulk instrument alleen in uw handen komt, is het bestand straks geen onderhandeling meer, maar achterstand.” Het klonk niet als dreigement. Het klonk als plicht van iemand die weet hoe voordeel zich vermomt. Maurits liet een dunne glimlach zien. “Zolang u geen klokken leest op mijn torens, señor,” zei hij, “hoeft u niets te vrezen.” (Hoofdstuk V)
Leiden – Nederland
Universiteitsbibliotheek – Leiden
Hier was Sienna aan het werk met Finn toen ze een berichtje ontving van Vincent vanuit Padova. Op de foto een wand van de kamer van de ‘Special Collections’.
“De conservator legde zijn hand even op de rug van de stoel, alsof hij een grens aangaf. “Wacht even op me. Ben zo terug.” Toen draaide hij zich om en liep weg, zijn voetstappen hol over de houten vloer, tot ze oplosten in de stilte van de zaal. Finn bleef alleen. Voor hem lag de doek. Hij aarzelde, keek nog even om zich heen, en vouwde toen de stof terug. Niet even wachten dus… Dit was zijn kans.” (Hoofdstuk XI)
De Revolutionibus van Nicolaus Copernicus uit Polen
Het belangrijkste boek over het heliocentrische (dat beschreef dat niet de aarde maar de zon het middelpunt is van ons zonnestelsel is) verscheen reeds in 1543. Maarliefst 81 jaar voor de telescoop werd uitgevonden en Galilei begon met het bevestigen van deze theorie door de bevindingen die hij deed, onder anderen door de fases van de planeet Venus te herkennen. Een bewijs dat de planeet om de zon moest draaien. Iets wat door de kerk niet verkondigd mocht worden. Het boek komt niet voor in het verhaal, maar is dermate belangrijk dat het hier ook een plekje krijgt.
Astronomicum Caesareum van Petrius Apianus
In hoofdstuk 2 is Sienna aan het werk met Finn in het werkelijk prachtige boek de Asronomicum Caesarium van Petrus Apianus uit Ingolstadt in Duitsland. Het boek is een meesterwerk uit 1540 en verscheen dus zo’n 90 jaar na de uitvinding van de boekdruk kunst. Sindsdien zijn er weinig werken gedrukt die zo complex en zo fraai waren. De schrijver heeft twee van de nog bestaande 111 exemplaren in mogen zien: In Leiden en in Florence.
“Is dit normaal?” fluisterde Finn. Hij zat te dicht op de bladspiegel om het hele veld te overzien, en toch had hij het gezien. Dat was Finn: hij miste niets, hij benoemde alleen laat. “Normaal is zelden het juiste woord voor Apianus,” antwoordde Sienna. Ze boog dichterbij. De onderliggende schaal toonde een reeks dunne cirkels met onregelmatige verdelingen. “Een afdruk van een vroeg ontwerp? Een vergeten hulpmiddel? Of bedoeld om verborgen te blijven?” (Hoofdstuk II)
Zie hierboven hoe zwart het zwart nog is na 500 jaar. Hoe de 28 volvelles (papieren rekenmachines waarmee je bijvoorbeeld de stand van de planeten kon berekenen) voorzien van soms wel 7 lagen papieren handgeschilderde schijven. De foto rechtsonder is de volvelle waar het over gaat in het verhaal: Wat je daar ziet (in de facsimile) was nooit de bedoeling geweest om gezien te worden…
Museum Boerhaave – Leiden
Hier hebben Sienna en Vincent elkaar in het verhaal leren kennen. Een mooi gesitueerd museum aan de rand van het centrum van Leiden. Naast het museum zelf mag je, op afspraak, oude boeken inzien. In 2019 hadden ze een tentoonstelling over Galilei, met geleende telescopen uit het Peter Louwman Museum. Op de foto ook de Sidereus Nuncius, het eerste boek dat Galilei snel heeft geschreven na de ontdekkingen met zijn eerste telescoop. Het boek komt uit in 1610.
Middelburg – Nederland
Abdijtuin – Middelburg
Hans Lipperheij is de man die de telescoop heeft uitgevonden in 1608, in Middelburg. Daar zijn verder geen overblijfselen van te bezoeken, maar de stad heeft hem wel geëerd in de kloostertuin van de Abdij, midden in de stad: daar kun je overdag zo binnenlopen.
“In zijn werkplaats mengden geuren zich tot een ritueel: hars en houtolie, tin en leer, natte doeken en de poederige geur van fijn schuurmiddel. Op de werkbank lagen ongeslepen lenzen, glasblanks die nog op hun blik wachtten, half geslepen, in rijen die leken op kleine manen. Hij werkte met schijven en lappen, strooide fijne schuurmiddelen in kleine cirkels uit, en maakte polijstslurries die hij met geduld in ronde banen over glas draaide.” (Hoofdstuk V)
Er is nog veel meer informatie beschikbaar over het onderzoek dat de schrijver gedurende drie jaar heeft verzameld: boeken, brieven, locaties. Stuur me een mail als je je verder in Galilei wil verdiepen, dan stuur ik je een link naar meer context bij de hoofdpersoon en de schrijver.
Alle afbeeldingen op deze website zijn door Bas zelf gemaakt, tenzij anders aangegeven (2x). Op alle foto’s rust copyright: Copyright Griffioen Media. Geen enkel deel van deze uitgave mag worden verveelvoudigd of openbaar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever en de rechthebbenden.
Home – Bestellen – Over de Schrijver – Over Galilei – Over de Schrijver – Verhaal in beeld